Franz Joseph Haydn (31 Mart 1732; Rohrau, Aşağı Avusturya - 31 Mayıs 1809; Viyana) Klasik dönemin ünlü Avusturyalı bestecisi. Hem Mozart’ı hem Beethoven’ı etkilemiştir. Baba Haydn olarak bilinir. En çok senfoni türündeki eserleriyle tanınır; bu türde 104 eser vermiştir. Kendisi gibi besteci olan Michael Haydn'in ve tenör Johann Evangelist Haydn'in erkek kardeşidir.
Profesyonel meslek hayatının büyük bir bölümünde zengin Macar ailesi Esterházy'nin evinde baş müzisyen olarak yaşamıştır. Orada kaldığı süre içerisinde birçok orkestra ve opera yönetmiştir. Diğer bestecilerinden uzak ve izole bir şekilde yaşam sürmesi ve zamanının müzikal akımlarından özgün çalışmalar sergilemesinden dolayı çok bilinen sözüyle tanımlanır: "Ben dünya'dan ayrıldım, yakınımdaki hiç kimse beni şaşırtamaz ve ıstırap veremez, ve ben de böylece orjinal kalmış olurum."
1797 yılında Kutsal Roma Kralı Franz II için bir beste hazırlamıştır. Yazmış olduğu besteden Avusturyalı Lorenz Leopold Haschka ilham alıp, Gott! erhalte Franz (Tanrı Franz'ı korusun) şiirini yazmıştır. Bu beste Habsburg monarşisi'nin 1918'deki yıkılışına kadar kullanılmış olup, 1. Cumhuriyet (1918 - 1919)'de de kullanılmıştır. 1841'de Alman şair August Heinrich Hoffmann von Fallersleben'in yazdığı Das Lied der Deutschen (Almanlar'ın Şarkısı)'nı bestelemiştir. 1922'de formu değiştirilerek sonradan Almanya'nın millî marşı haline gelmiştir
Eserlerinin çoğunun hikâyesi vardır. Örneğin 45 numaralı senfonisi, Veda Senfonisi olarak bilinir. Eserin dördüncü bölümünde 2 ya da 3 müzisyen kendi bölümlerini bitirir ve müzik halâ devam ederken sahneyi terk eder; bu, sahnede şef ve tek bir kemancı kalana kadar sürer. Bu senfonide Haydn ve müzisyen arkadaşlarının kış mevsiminde şehirdeki ailelerinin yanına dönmek istediklerini Prens Esterházy’e anlatmak istedikleri hikâye edilir. Prens mesajı almış ve onlara izin vermiştir. Sürpriz Senfonisi denilen 94 numaralı senfonisini ise akşam yemeği sonrasındaki konserlerde dinleyicilerinin çoğunun uyuduğunu anladığında bestelediği söylenir. Haydn’ın çoğu senfonisi gibi canlı birinci bölümle başlayıp; yumuşak, yavaş tempolu ikinci bölümle devam eden senfoni, dinleyicilerin uykuya daldığı sırada davullar ve çok yüksek sesli telli çalgıların melodisi ile onları uyandırır. "Kafka İle Konuşmalar" kitabında Franz Kafka, Haydn'ın beste yapmadan önce özel hazırlanmış pudralı bir peruk taktığından söz etmektedir
Yaratılış (Almanca: Die Schöpfung) 1796 ve 1798 yılları arasında Joseph Haydn (H. 21/2) tarafından yazılan oratoryo. Sanatçının baş yapıtı sayılmaktadır. Oratoryo Tekvin ve Kayıp Cennet'teki bahsedilen şekliyle dünyanın yaratılışını betimler ve kutlar. Soprano, tenor ve bas solistler, koro ve senfonik orkestra için bestelenmiştir ve 3 parçadan oluşur.
Yorumlar
Yorum Gönder